Pagtambal sa Napaso

pagtambal-sa-napaso

Kadaghanan sa mga hitabo sa pagkapaso malikayan, ang buhaton lang gyud mao ang pag-aninaw sa imong panimalay kon layo pa mahitabo ang mapaso. Pananglitan, ang butanganan ba sa sug-angan sa balay dili kuyaw? Layo ba ang nahimutangan sa sug-ang gikan sa mga bata? Gipahimangnoan ba ang mga anak sa pagpalayo sa kalayo? Gipalayo ba kanila ang lamparilya, kandila ug posporo aron dili kini makab-ot?  Giliso ba nila ang mga kuptanan sa kaha diha sa sug-ang aron dili makab-ot sa mga bata?

Adunay pipila ka matang sa paso, nga nag-agad sa gidak-on apektadong bahin sa lawas, sa unsa ka lawom nidulot ang pagkapaso, ug asa nga bahin sa lawas.  Ang first degree nga paso mao kadtong paso nga anaa lang sa ibabaw sa panit. Wala kini magporma og tubig-tubig. Aron paghupay sa sakit ug paglikay sa dugang kadaot, ibutang dayon ang napaso nga bahin sa bugnaw nga tubig. Walay laing tambal nga gikinahanglan. Maayo ra kini dayon. Tomar og aspirin alang sa sakit.

Ang lain mao ang second degree, nga mao kadtong paso nga nagtubig-tubig ug naglakip sa tibuok kabagaon sa panit. Ayaw og pug-a ang tubig sa paso. Apan kon mapusa man gani kini, ihinay paghugas sa sabon ug nabugnaw na nga pinabukal nga tubig. Pagpabukal og Vaseline o lana sa lubi. Ipahid kini sa limpyo nga bendahe, dayon itapion kini sa paso. Kon walay Vaseline o lana sa lubi, biyai ang paso nga walay tabon. Ayaw gayud hidhiri og grasa o mantika.

Kinahanglang kanunay nga limpyo kaayo ang paso. Panalipdi kini gikan sa hugaw, abog ug langaw kutob sa mahimo. Kon adunay makita nga timailhan sa impeksyon – nana, baho, hilanat– pakigkita dayon sa doktor.

Ang third degree nga paso mao kadtong paso nga lawom diin makita na ang unod. Kanunay kining grabe, sama sa bisan unsang paso nga nisangkad sa dakong bahin sa lawas. Pusta ang bahin nga napaso sa usa ka limpyong panapton o tualya, ug dad-a dayon ang napaso sa sentro.  Ayaw gayod padapati ang paso og dili limpyong panapton, grasa, tambok, panit sa mananap, kape, tanom, ug bisan untang butang nga hugaw.

Ang dakong paso mas kuyaw kay sa gamay nga paso. Ang dakong paso sakit kaayo, makapakawala sa panimuot ug daling mataptan og impeksyon.

Ang paso makapawala og tubig nga adunay protina gikan sa lawas. Busa ang usa ka bata nga adunay dakong paso mawad-an og daghang protina ug maughan. Maong ang bata mas dlaing magdaot ug mahimong mamatay tungod sa impeksyon sa paso.

Kon ang paso ingon kadako sa palad sa kamot sa usa ka gamay nga bata, kini usa ka porsiyento (1%) lang sa iyang lawas. Kon ang paso ingon kadako og lima ka palad sa kamot, kini lima ka porsiyento (5%) nga paso sa iyang lawas.

Kanus-a dad-a ang batang napaso sa ospital

Hunahunaa dayon kon dad-on ba o dili ang usa ka bata nga napaso ngadto sa tambalanan. Ayaw paghulat nga siya mograbe. Ang paso nga anaa sa ibabaw sa panit (first degree nga paso) sa bisan unsang gidak-on maayo ra sa iyang kaugalingon. Ang bata nga adunay second degree nga paso nga ubos sa lima ka porsiyento sa iyang lawas ang gidak-on wala ra magkinahanglan og dextrose. Kon ang napaso lima hangtud 15 porsiyento sa iyang lawas ug igo-igo ang kabag-on niini (second degree nga paso), nagkinahanglan siya og dextrose, maong kon mahimo, dad-a siya sa tambalanan.

Dad-a dayon sa ospital ang napaso kon bisan duha ra ka porsiyento (2%) sa lawas ang napaso apan third degree ang paso; labaw sa 15 porsyento sa lawas ang napaso og second degree o ubos pa kon ang pagtambal sa balay dili maayo o gamay ra ang gitambal; grabe ang pagkapaso sa kamot ug nawong, o kaha batan-on pa siya kaayo; ug kon nakahanggap siya og init nga aso. Sa labing madaling panahon, kon wala pa molabay ang 30 minutos gikan sa pagkapaso sa usa ka bata, ibutang ang dapit nga  napaso sa bugnaw nga tubig aron ang paso dili makaabot sa ilawom. Ug molapaw na gani sa 30 minutos, ang bugnaw nga tubig dili na makatabang. Mahimo sab nga digoon ang grabeng paso sa tubig nga adunay gamay nga asin. Kini makatabang sa pagkalma sa sakit. Butangi’g usa ka kutsaritang asin ang matag usa ka litro nga nabugnaw na nga pinabukalang tubig. Paimna ang napaso og daghang tubig o sabaw. Kinahanglang pakan-on ang tawong may grabeng paso niadtong mga pagkaon nga tugob sa protina. Walay matang sa pagkaon nga kinahanglan niyang likayan.

Kon dili madali sa ospital ang tawong grabe ang paso, tambali siya sa balay. Kon mahimo, pakatuloga siya sulod sa moskitero aron dili makatugdon ang langaw sa iyang paso. Tambali ang bisan unsang impeksyon og antibiotics nga gireseta sa doktor. Pasagding walay tabon ang paso. Likayi ang tetanus pinaagi sa paghatag og tetanus antitoxin ug bakuna. Pangayo’g tambag sa doktor.